Artykuł
11 kwietnia 2023, 5:30
Kolejna edycja Konferencji o Nowych Technologiach i wyzwaniach jakie stoją przed systemem prawnym w Polsce odbyła się na Wydziale Prawa i Administracji otwierając wiele kluczowych wątków dla przyszłości cyfrowej kraju.
Doktor nauk prawnych Agata Ferraira poruszyła kwestie zdecentralizowanych finansów jako nowego paradygmatu zarówno ekonomicznego jak i prawno-regulacyjnego oraz jako zjawiska wielowymiarowego oraz dynamicznie prowadzącego do części decentralizacji.
DeFi mimo braku jeszcze jasnej definicji i terminologii jest elastyczne pod względem komponowania części i szukania nowych rozwiązań. Interoperacyjność jest kluczowa – łączenie ze sobą elementów czy budowanie na innych.
Do przyszłych wyzwań, stojących przed organami prawodawczymi, regulacyjnymi czy nadzorczymi, nie da się zaimplementować rozwiązań już istniejących, powstałych do starego systemu. Nie chodzi o nakładanie szblonu regulacyjnego, który stoi w sprzeczności z etosem i propozycją wartości DeFi.
Rewolucyjność DeFi, jako idei alternatywnego systemu finansowego, wynika nie z tego co jest produktem czy usługą, a raczej z filozofii i architektury systemu oraz tego JAK są tworzone nowe rozwiązania i KTO może z nich korzystać – kto jest uczestnikiem? Jakie są role? Na kogo nałożyć obowiązki?
Nowy sposób interakcji, nie na zasadzie umów cywilno-prawnych, a oparty na interakcji z oprogramowaniem budzi wiele niejasności jak te kwestie uregulować.
Czy aparat państwowy powinien nałożyć na użytkoników ciężkie obowiązki czy powinniśmy mieć prawo do wolności i swobody?
Wciąż eksperymentujemy z innowacją i ważne jest aby postęp społeczny był połączeniem prawa i technologii otwierając potencjał do budowania nowych, bardziej efektywnych i transparentnych rozwiązań.
Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, dr. hab. Jacek Jastrzębski zaznaczał, że niezbędne jest stworzenie „interfejsu” między językiem przepisów i językiem nowych technologii.
Rozwój technologii jest katalizatorem zmian i technologia nie jest ani dobra ani zła, to ludzie decydują jak ją wykorzystują. Pojawia się więc wiele pytań, również natury filozoficznej i przy tworzeniu nowych ram regulacyjnych istotna jest współpraca z kulturoznawcami – świat Huxley’a czy Orwell’a – w którą stronę zmierzamy tworząc rozwiązania na przyszłość?
Każda innowacja ma swoje blaski oraz cienie i tak jak wraz ze wzrostem możliwości cyfrowych wzrasta jakość usług dla instytucji finansowych tak pojawia się również problem z fake news i dezinformacją.
Kwestia odpowiedzialności za nowe technologie to nagląca sprawa i Ustawodawca nie ma za dużo czasu, to wszystko dzieje się na naszych oczach.
Poruszona została kwestia odporności instytucji finansowych i perspektywy wdrożeń nowych aktów regulayjnych tak jak w przypadku DORA z 2020r. czy MiCA.
Blockchain oraz krypto aktywa otwierają drzwi do często jeszcze niemożliwych do wyobrażenia rozwiązań, które rozwijać się będą w najbliższych latach. Blockchain ma ogromny potencjał w zakresie szeroko pojętej aktywności akcjonariuszy.
Istnieje potrzeba budowania nowych kompetencji by nadążać nad interpretacją i rozwijać działania poprzez edukację.
Dr. Jastrzębski zaapelował by na styku prawa i nowych technologii poszukiwać ścieżki zawodowej.
Rzecznik Praw Obywatelskich, dr.hab. Marcin Wiącek podkreślał, że prawo nie nadąża za zmianami technologicznymi co jest kluczowe z perspektywy jednostki. Anonimowość, którą zapewnia Internet otwiera wiele zagadnień dotyczących ochrony godności człowieka i pojawiają się pytania jak ścigać sprawcę, który jest 'anonimowy’? Czy karać administratora? Czy da się wykorzystać stare instytucje prawne czy należy szukać nowych rozwiązań?
Poruszony został wątek Aktu o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act), czyli dokumentu przyjętego przez Parlament Europejski w 2022 r. i nazywanego konstytucją Internetu. Rozporządzenie skupione jest wokół odpowiedzialności prawnej platform internetowych w zakresie treści i wdrożenia środków mających na celu zapewnienie użytkownikom bezpieczeństwa w Internecie, porusza m.in. kwestie walki z hejtem i dyskryminacją.
Przepisy w nim ustanowione skupiają się głównie na trzech płaszczyznach:
– regulowanie kwestii związanych ze sposobami radzenia sobie przez dostawców usług online z nielegalnymi treściami, które są przesyłane lub zamieszczane przez użytkowników na platformach;
– sprecyzowanie jakie sytuacje są podstawą dla dostawcy usług online do blokowania czy też usuwania treści w oparciu o konkretnie wskazane kryteria;
– zapewnienie transparentności w działaniach dużych platform.
Nowe technologie otwierają również możliwości, które pozwalają na walkę z przestępczością, gromadzenie dowodów i ułatwiają rozwiązać kwestie do tej pory niemożliwe do wyjaśnienia – i tak właśnie powinny być projektowane rozwiązania technologiczne, dla dobra człowieka, a rolą Państwa jest zabezpieczenie społeczeństwa.
Istniejące standardy prawa do prywatności są nieustannie nadużywane poprzez wykorzystanie oprogramowań szpiegowskich i innych narzędzi do inwigilacji dlatego ważne jest by budować nowe rozwiązania i nadążać za postępem technologicznym bazując na rzetelnej wiedzy.
Ważną kwestią, która również została poruszona jest wykluczenie cyfrowe obecne wciąż w Polsce. Wiele instytucji przeniosło się do sfery cyfrowej i tak jak chociażby usługi bankowe czy ZUS, z których korzysta każdy są w pewien sposób niedostępne w pełni dla wszystkich bowiem wiele osób wciąż nie potrafi płynnie obsłużyć systemu i czuje się dyskryminowanym.
Tematy poruszane przez dr. Wiącka to niesłychanie istotne wątki w debacie o przyszłości uwzględniające potrzeby człowieka i zwiększające możliwości jednostki a nie pozbawianie podstawowych praw takich jak prywatność.